BOEKAREST – De weg is vrij voor demissionair premier Mark Rutte om de hoogste baas van de NAVO te worden. De enige tegenkandidaat, de Roemeense president Klaus Iohannis, heeft zich teruggetrokken. Na alle andere NAVO-landen steunt ook Roemenië nu Rutte, zegt Iohannis. Belangrijkste obstakel Hongarije liet dinsdag al weten zich achter de Nederlander te scharen.

Als Rutte inderdaad officieel wordt aangesteld als opvolger van secretaris-generaal Jens Stoltenberg, treedt hij 1 oktober aan. Hij is de vierde Nederlander die de westerse militaire alliantie gaat leiden. Jaap de Hoop Scheffer, die in 2009 afzwaaide, was de laatste.

De langstzittende Nederlandse premier ooit kondigde vorige zomer aan de Haagse politiek te verlaten nadat het vierde kabinet onder zijn leiding was gevallen. Het is de bedoeling dat op 2 juli het nieuwe kabinet onder leiding van Dick Schoof aan de slag gaat. Van een machtsvacuüm of een noodgedwongen zoektocht naar een tussenpaus, zoals in Den Haag eerder werd gevreesd, komt het niet.

Turkije

De 57-jarige Rutte verkondigde lang dat de internationale politiek hem niet trok, maar dat veranderde eind vorig jaar. Toen sprak hij uit dat hij wel voelde voor de opvolging van Stoltenberg. Nu Rusland oorlog voert in Oekraïne en weer recht tegenover het Westen staat, staat de NAVO plotseling weer in het middelpunt van de macht en de aandacht.

Al snel spraken de Verenigde Staten, veruit het belangrijkste NAVO-lid, en zwaargewichten als het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland zich voor hem uit. De meeste andere bondgenoten volgden een voor een, al vroeg Turkije nog wel een beleefdheidsbezoek aan president Recep Tayyip Erdogan.

Orbán

Iohannis probeerde zich nog op te werpen als kandidaat namens de oostelijke NAVO-landen, die zich bedreigd voelen door Rusland en die sinds de Russische invasie van Oekraïne aan invloed hebben gewonnen. De VS konden snelle overeenstemming over Rutte – ruim voor de belangrijke NAVO-top in Washington in juli, dat uitdrukkelijk een viering van de eendracht moet worden – daardoor vergeten.

Maar Rutte slaagde er uiteindelijk in ook de Oost-Europeanen voor zich te winnen. Zelfs de Hongaarse premier Viktor Orbán, die lang gold als de grootste horde. Nadat Orbán akkoord was gegaan, verklaarde ook Slowakije de Nederlandse premier te steunen. Toen was het alleen nog wachten tot Iohannis zich zou terugtrekken.

De Roemeense ambassadeur op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel zal zijn 31 collega’s begin volgende week meedelen dat ook de laatste bondgenoot Rutte steunt. De ambassadeurs maken de benoeming naar verwachting dan niet veel later definitief.