AMSTERDAM – De vele regen van de afgelopen maanden zit aardappeltelers dwars. Dat komt niet alleen doordat aardappelpercelen noodgedwongen te laat worden geplant, maar ook doordat een waterschimmel om zich heen grijpt. Dit probleem blijft mogelijk nog jaren voelbaar, ook in de portemonnee van de consument.
Door de regen zijn er veel stukken land waar boeren pas later of helemaal niet hebben kunnen poten. Ook slaat op sommige plekken rot toe doordat aardappels lang onder water staan, zegt akkerbouwspecialist Arjen Brak van landbouworganisatie LTO. “Het worden geen topopbrengsten. Het zijn de twaalf natste aaneengesloten maanden ooit.”
Ook vorig jaar was de regen rampzalig voor telers. In deze natte jaren is een beruchte waterschimmel, de phytophthora, een groot probleem geworden. Onderzoeker Geert Kessel van de Wageningen University & Research (WUR) noemt de natte omstandigheden “een walhalla” voor de veroorzaker van de aardappelziekte.
Booster
“Het begon vreselijk vroeg. In april en mei had je al planten met phytophthora, terwijl je dat normaal rond deze tijd in juni pas ziet”, zegt hij. “Als phytophthora greep krijgt op je planten, kan een perceel binnen een à twee weken dood zijn.”
De waterschimmel kon zich extra goed verspreiden doordat in 2021 een variant uit Denemarken overkwam die later resistent bleek voor veelgebruikte beschermingsmiddelen. Ook liggen nog aardappelen in de grond die door de nattigheid vorig jaar niet werden geoogst. De planten die daaruit ontstaan kunnen een soort “booster” zijn voor phytophthora, zegt Kessel.
Grote impact
Andries Middag, directeur van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie, waarschuwt dat de aardappelziekte lange tijd een hoofdpijndossier blijft. De waterschimmel besmet namelijk geregeld het pootgoed, oftewel de aardappelen die de grond ingaan om er nieuwe uit te laten groeien. “Als we het niet onder controle krijgen, heeft dat grote impact.”
Op de prijzen gaat dat sowieso effect hebben, denkt Middag. Want de vraag naar aardappels blijft even groot terwijl het aanbod krimpt. In de supermarkt werden ze de afgelopen twee jaar ruim 25 procent duurder, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Kessel beaamt dat de waterschimmel lang voor moeilijkheden kan zorgen, omdat die in aardappelknollen overleeft. “Telers doen er alles aan om aantasting van pootgoed te voorkomen, maar in een seizen als vorig jaar lukt dat minder goed.” Wereldwijd heeft dat ook gevolgen, want Nederland is ‘s werelds grootste exporteur van pootaardappels.
