AMSTERDAM – Nederlandse consumenten lijken erger geschrokken van recente prijsstijgingen dan kenners hadden verwacht. Dat opperen economen van ING naar aanleiding van de cijfers over de economie die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deze week naar buiten bracht. Hoewel de economie als geheel flinke groei liet zien in het tweede kwartaal, gingen de uitgaven van consumenten onverwacht omlaag.

Aanvankelijk dachten kenners dat de binnenlandse consumptie juist een van de belangrijkste motoren van de economische groei zou zijn. “Immers, koopkracht stijgt flink, met name door cao-loonstijgingen die de inflatie al een tijd ruim overtreffen. Ook lag het consumentenvertrouwen in het tweede kwartaal hoger dan in het eerste.”

Dat Nederlanders hun bestedingen toch niet massaal opschroefden, lijkt volgens ING voor een deel te komen door een gestegen inflatieverwachting van consumenten. De kenners van de bank wijzen op onderzoek van de Europese Commissie. Dat suggereert dat consumenten in Europa “pessimistischer zijn dan in eerste instantie verklaard kan worden aan de hand van de ontwikkeling van harde economische ontwikkelingen in inkomens, werkloosheid, rente en daadwerkelijke inflatie”.

Met andere woorden: mensen kunnen soms sterkere prijsstijgingen verwachten dan ze daadwerkelijk al hebben ervaren. “Dit kan ook voor Nederlandse consumenten gelden, aangezien in Nederland het consumentenvertrouwen nog op een laag niveau ligt.”

Volgens ING kunnen consumenten bijvoorbeeld een gevoel van hoge inflatie hebben als heel zichtbare of frequent gekochte producten bovengemiddeld in prijs stijgen. “In het tweede kwartaal zouden in ons land twee ontwikkelingen heel goed meegespeeld kunnen hebben, al blijft het speculeren”, aldus de kenners. Daarmee doelen ze onder meer op de accijnsverhoging voor tabak, waardoor een pakje sigaretten duurder werd. Daarnaast wisten veel mensen dat hun huur met ingang van juli fors omhoog zou gaan.

De huurverhoging kwam gemiddeld uit op 5,5 procent, de grootste stijging in ruim dertig jaar. “Veel consumenten zijn daar in het tweede kwartaal over geïnformeerd door hun verhuurder, mogelijk zijn ze geschrokken en hebben ze daardoor even wat voorzichtiger gedaan met hun consumptie.”

Verder zou ook het slechte weer een rol gespeeld kunnen hebben, denken de economen. Zij maken zich voorlopig nog geen zorgen, omdat het waarschijnlijk om tijdelijke effecten gaat. Ze denken niet dat de inflatie nog veel verder oploopt en verwachten dat de consumptie op een gegeven moment weer aantrekt.