UTRECHT – Ook in het tweede kwartaal van dit jaar is er een verdere toename van het aantal stoppende vestigingen (hierna genoemd: stoppers) en faillissementen te zien ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, terwijl het aantal startende vestigingen (hierna genoemd: starters) blijft afnemen.
In het eerste kwartaal van 2024 was een vergelijkbaar beeld waarneembaar. De toename van het aantal faillissementen neemt ten opzichte van het eerste kwartaal wel af. Dat signaleert de Kamer van Koophandel (KVK) in het KVK Trendrapport Q2 2024.
Aantal vestigingen neemt nog toe
Het aantal starters bedroeg in het tweede kwartaal van dit jaar 61.864, dat is een afname van 9,2 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar, toen het er 68.161 waren. Het aantal stoppers nam juist met 12 procent toe (33.136 in Q2 2024) en het aantal faillissementen steeg met 15 procent (929 in Q2 2024).
In totaal stonden er eind Q2 2.554.436 vestigingen ingeschreven in het KVK Handelsregister. Per saldo neemt het aantal vestigingen nog steeds toe, er was dit kwartaal een stijging van 2,7 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar.
Minder starters, meer stoppers
Ondernemersadviseurs bij KVK signaleren verschillende trends die terughoudendheid bij het starten veroorzaken.
“We merken dat het weer prettiger wordt gevonden om in loondienst te gaan. Een van de redenen hiervan is dat de afgelopen jaren cao’s aantrekkelijker zijn geworden. Ook kiezen veel (jonge) mensen een dienstverband om meer zekerheid te hebben om een bestaan op te bouwen”, aldus Paul van Eijck, ondernemersadviseur van KVK.
Ook het Wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) en de aanstaande verscherpte handhaving van de Belastingdienst lijken een rol te spelen in de afname van het aantal starters.
Bij de toename van de stoppers ziet KVK ook een aantal zaken veelvuldig terugkomen. “MKB’ers kampen met personeelstekort waardoor het lastig is om hun zaak draaiende te houden. Ook horen we steeds vaker dat bedrijven die een opvolger zoeken deze niet kunnen vinden en spelen problematische schulden een rol.”
Josette Dijkhuizen, ondernemer en bijzonder hoogleraar Tilburg University, vult hierop aan: “In de media is veel aandacht geweest over stijgingen van salarissen in diverse sectoren, wat potentiële starters wellicht naar een baan in loondienst heeft getrokken. Deze week kwam daarbij nog het nieuws van de Belastingdienst dat ze het zogeheten handhavingsmoratorium uiterlijk op 1 januari opheffen waardoor ze weer gaan controleren op schijnzelfstandigheid. Dit zou kunnen betekenen dat we ook over de komende kwartalen een daling blijven zien in de groei van het aantal starters. Daarnaast zou er sprake kunnen zijn van een verzadiging van het aantal ondernemers in bepaalde sectoren.”
Bouwsector en koeriersbranche
In vrijwel alle sectoren is een afname van het aantal starters per 1.000 vestigingen waarneembaar. In de bouwsector is deze afname met 19 procent het sterkst, terwijl er hier in augustus vorig jaar nog sprake was van een groei van het aantal starters (4 procent). Met een toename van 22 procent was in deze sector ook de stijging in het aantal stoppers relatief hoog.
Een grote terugloop is te zien binnen de branche ‘elektronische bouwinstallatie’. Hier nam het aantal starters af met 45 procent, terwijl het aantal stoppers met eenzelfde percentage is gestegen. ‘Leggen van elektriciteits- en telecommunicatiekabels’ is met een ruime verdubbeling (+53 procent) van het aantal stoppers ook flink teruggelopen.
Opvallend is de stijging van het aantal stoppers in de koeriersbranche. “Een verklaring hiervoor kan de geruchtmakende uitspraak in 2023 van de Hoge Raad zijn, waarmee vast kwam te staan dat bezorgers van Deliveroo geen zzp’ers waren maar eigenlijk een arbeidsovereenkomst hadden. Dat heeft veel bezorgdiensten op scherp gezet. Daarnaast is deze branche zeer negatief in het nieuws geweest en zijn ondernemers in deze branche mogelijk overgestapt naar een baan in loondienst of als ondernemer in een andere tak van sport”, legt Josette Dijkhuizen uit.
