ROTTERDAM – De overslag in de haven van Rotterdam is in 2024 met 0,7 procent gedaald. De totale overslag kwam daarmee uit op 435,8 miljoen ton, ten opzichte van 438,8 miljoen ton in dezelfde periode vorig jaar. Dat de totale overslag een daling laat zien, komt voornamelijk door minder overslag van kolen en ruwe olie. Groei was er in het containersegment. Als gevolg van toenemende consumentenuitgaven groeide de overslag met 2,8 procent tot 13,8 miljoen TEU. Ook de overslag in de segmenten ijzererts en schroot, minerale olieproducten en overig droog massagoed nam toe. Het Havenbedrijf heeft een sterk financieel jaar achter de rug. De stevige vermogenspositie stelt het Havenbedrijf in de gelegenheid fors te investeren in infrastructuur voor een toekomstbestendige haven. Zo is gestart met de bouw van CO₂-transport- en opslagproject Porthos en investeerde het Havenbedrijf in het digitaal weerbaarder maken van de Rotterdamse haven door de opzet van een landelijk cybersecurity platform en de verdere uitrol van de Vertrouwensketen.
Boudewijn Siemons, CEO Havenbedrijf Rotterdam: ‘We zijn afgelopen jaar als stabiele haven in woelig internationaal vaarwater terechtgekomen. Geopolitieke spanningen en regionale conflicten hadden impact op de wereldeconomie, wat zorgde voor onzekerheid op de markten. Economische groei in Europa bleef achter op andere regio’s en dat zien we terug in de overslag en de investeringen van het bedrijfsleven in de Rotterdamse haven. Ondanks de conflicten in de wereld hebben we als haven laten zien dat we veerkrachtig zijn en onverminderd blijven investeren in de haven van de toekomst.’
Maatschappelijke waarde
Het Havenbedrijf wil in balans met de omgeving bouwen aan een toekomstbestendige haven. Het verbinden van stad en haven is een belangrijke prioriteit voor het Havenbedrijf. Het afgelopen jaar zijn er nieuwe samenwerkingen aangegaan met partners in Rotterdam-Zuid, zoals Theater Zuidplein. Met het Havenomgevingsfonds blijft het Havenbedrijf investeren in de kwaliteit van de leefomgeving, in de stad en de regio. Ook is een pilot gestart met havenspreekuren voor bewoners in verschillende wijkhubs en is de bouw van havenervaringscentrum Portlantis afgerond.
Energie- en grondstoffentransitie
Het afgelopen jaar is een aantal projecten aangevangen die bijdragen aan de energietransitie. De aanleg van het CO₂-transport- en opslagproject Porthos is gestart. In de tweede helft van het jaar is, als onderdeel van dit project, met de bouw van het compressorstation begonnen. In het compressorstation wordt in 2026 de afgevangen CO₂ op druk gebracht, waarna deze via een zeeleiding naar een uitgeproduceerd gasveld onder de Noordzeebodem wordt geleid. Ook de bouw van de waterstofleiding door de haven en de waterstoffabriek van Shell zijn in volle gang. Daarnaast zijn er dit jaar nieuwe overeenkomsten voor het gebruik van walstroom ondertekend met de containerterminals op de Maasvlakte.
De walstroominstallatie voor Cruise Terminal Rotterdam is inmiddels gereed en zal na een testfase in het voorjaar van 2025 in gebruik worden genomen.
Ook is er duidelijkheid gekomen over de aanleg van de Delta Rhine Corridor (DRC). Waar eerder vorig jaar een vertraging van vier jaar werd aangekondigd voor de ontwikkeling van waterstof- en CO₂-leidingen, is eind vorig jaar besloten om prioriteit te geven aan deze modaliteiten. De oplevering van de waterstofleiding staat nu gepland voor 2031/2032 en de CO₂-leiding voor 2032/2033.
Havenbedrijf Rotterdam is positief over dit besluit van de minister van Klimaat en Groene Groei en blijft inzetten op verdere versnelling, omdat deze verbindingen van cruciaal belang zijn voor het verduurzamen van de industrie in Rotterdam en het Europese achterland.
Voor de verduurzaming van de Rotterdamse industrie is meer infrastructuur nodig, net als nieuwe oplossingen om het elektriciteitsnet te ontlasten. Bedrijven in het havencomplex die willen verduurzamen, hebben daarnaast te maken met uitdagingen op het gebied van vergunningen, stikstof, hoge nettarieven voor stroom, hoge energieprijzen, trage marktontwikkeling en toenemende druk op de beschikbare ruimte. Havenbedrijf Rotterdam sluit zich dan ook aan bij de oproep voor duidelijke en consistente industriepolitiek en minder regeldruk vanuit het Rijk en Europa om de energie- en grondstoffentransitie te laten slagen en de industrie te behouden en de gelegenheid te geven te transformeren.
Digitalisering en weerbaarheid
In 2024 is voortgang geboekt in het weerbaarder maken van de haven en de logistieke keten via Rotterdam. De cyberdreiging voor havens neemt elke dag toe. Cyberincidenten hebben impact op de hele logistieke keten door de nauwe onderlinge verbondenheid van de verschillende partijen. Om hier beter tegen bestand te zijn, hebben de havenbeheerders die vallen onder de Branche Organisatie Zeehavens (BOZ) – Groningen Seaports, North Sea Port, Port of Rotterdam, Port of Moerdijk en Port of Amsterdam – besloten om samen met bedrijven in hun gebied het havenecosysteem digitaal weerbaarder te maken. De Stichting FERM, die al actief is voor de havens van Rotterdam en Moerdijk, wordt hiervoor omgevormd tot een landelijk cybersecurityplatform voor de Nederlandse zeehavens verenigd in de BOZ.
In de strijd tegen drugscriminaliteit ondersteunt het Havenbedrijf de uitrol van de Vertrouwensketen. Deze publiek-private samenwerking heeft als doel logistieke ketens digitaal weerbaarder te maken tegen criminaliteit en diefstal. De essentie van de Vertrouwensketen is dat ketenpartijen uitdrukkelijk de volgende schakel in de logistieke keten identificeren. Door de Vertrouwensketen is het niet meer mogelijk om onrechtmatig een container op te halen bij de terminal. Alle grote rederijen en containerterminals werken inmiddels via de Vertrouwensketen en sinds de start zijn in de haven van Rotterdam meer dan 630.000 importcontainers op de nieuwe veilige en betrouwbare manier afgehandeld. In februari 2025 worden de laatste vaargebieden, Azië en Oceanië, toegevoegd.
Overslag
Droog massagoed
De overslag van droog massagoed is met 0,8 procent gestegen vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere overslag van ijzererts en schroot. Dit segment steeg met 5,7 procent naar 29,7 miljoen ton als gevolg van de licht toegenomen staalproductie in Duitsland, het aanvullen van voorraden in het eerste half jaar en de toename van de re-export van ijzererts. Ook het segment ‘Overig droog massagoed’ (industriële mineralen, non-ferro ertsen, meststoffen, zout, etc.) laat een groei zien van 21,5 procent*. Dit is opmerkelijk aangezien de industriële productie nog steeds onder druk staat en de vraag naar grondstoffen niet groeit. De groei van dit segment is een reactie op de sterke daling in 2023 en betreft meer het aanvullen van voorraden dan structurele groei van de vraag. De overslag van kolen nam af met 18 procent als gevolg van de lage vraag naar energiekolen voor stroomproductie. De vraag naar energiekolen nam af door de concurrentie van gas, waarvan de prijs is gedaald en van duurzame energiebronnen.
Nat massagoed
Het segment nat massagoed daalde met 2,7 procent naar 200 miljoen ton. De overslag van ruwe olie daalde met 4,5 procent tot 97,8 miljoen ton door onderhoud aan raffinaderijen in Rotterdam en het achterland. Er werd 0,8 procent meer minerale producten overgeslagen. Dit komt door meer handel in stookolie en meer vraag naar kerosine. De overslag van diesel daalde door lagere vraag. De overslag van LNG daalde 5,3 procent. Net als in de rest van Europa werd er minder geïmporteerd vanwege de hoge voorraden. De overslag van overig nat massagoed daalde 2,2 procent, vooral door een daling van de overslag van hernieuwbare brandstoffen. Er was onder andere minder export naar Zweden vanwege een lager mengpercentage voor biobrandstoffen in Zweden.
Containers en breakbulk
De overslag van containers is in 2024 gestegen met 2,5 procent in tonnen tot 133,4 miljoen ton en met 2,8 procent in TEU tot 13,8 miljoen TEU. De groei in het containersegment is te verklaren door de aangetrokken Europese consumptie. De indexatie van lonen en teruglopende inflatie zorgden voor een toename van besteedbaar inkomen en hogere vraag naar consumentenproducten en voedsel.
Het segment breakbulk laat een daling zien van 3,7 procent. Het roll-on-roll-off-verkeer (RoRo) is stabiel gebleven door een sterk vierde kwartaal vanwege de inzet van nieuwe diensten en grotere schepen. Overig stukgoed daalde met 10 procent vanwege minder op- en overslag van staal en non-ferro-producten door de lagere vraag uit de Europese industrie en de sancties op Russisch aluminium.
Investeringen en financiën
De financiële positie van Havenbedrijf Rotterdam maakte een stijging mogelijk van de bruto investeringen met 11 procent tot € 320,6 miljoen. Investeringen in traditionele hardware zoals kademuren en steigers, infrastructuur voor de energietransitie, maar ook in innovatie en digitalisering zijn van wezenlijk belang om te zorgen dat de haven aantrekkelijk blijft als logistiek knooppunt en vestigingsplaats. De grootste investeringen in 2024 zijn gedaan in de verdere aanleg van kademuren voor de uitbreiding van de containerterminals in de Prinses Amaliahaven (€ 42,5 miljoen), in de aanleg van het CO₂-transport- en opslagproject Porthos (€ 39,4 miljoen), de verbreding van het Yangtzekanaal (€ 22,5 miljoen) en de ontwikkeling van havenervaringscentrum Portlantis (€ 12,8 miljoen).
Het Havenbedrijf heeft een sterk financieel jaar achter de rug. De opbrengsten stegen met 4,8 procent tot € 882,0 miljoen. De operationele lasten stegen met 8,7 procent tot € 318,5 miljoen. Deze kostentoename werd veroorzaakt door een indexatie van de salariskosten en toegenomen exploitatiekosten voor het onderhoud en beheer van de haven. Per saldo nam het bedrijfsresultaat voor rente, afschrijvingen en belasting (EBITDA) toe met 2,7 procent tot € 563,5 miljoen. Het nettoresultaat steeg met € 40,2 miljoen tot € 273,7 miljoen. De belangrijkste onderdelen van de omzet zijn de opbrengsten uit verhuur van terreinen en havengelden. De inkomsten uit terreinen zijn als gevolg van nieuwe contracten, prijsherzieningen of uitbreiding van bestaande contracten gestegen met € 41,6 miljoen tot € 508,6 miljoen. De opbrengsten uit havengelden zijn in 2024 met 0,9 procent afgenomen tot € 336,5 miljoen. Dit is een gevolg van een negatief prijseffect door de hogere call-size van tankers en containerschepen. Door het omvaren rond Kaap de Goede Hoop varen er minder schepen naar Europa, maar deze zijn wel voller beladen.
Oproep om te investeren in concurrentievermogen Europese en Nederlandse industrie
De huidige wereldwijde spanningen hebben geleid tot onzekere marktomstandigheden, een toename van cyberaanvallen en verstoringen in de logistieke keten voor de haven en het industriële complex. Ook lokaal zijn er uitdagingen op het gebied van ondermijnende criminaliteit, stikstof, netcongestie en werkgelegenheid. De haven blijft zich aanpassen aan de omstandigheden om de concurrentiepositie te behouden en economische en maatschappelijke waarde te kunnen blijven leveren aan Nederland en Europa.
Voor een succesvolle transitie naar een klimaatneutrale haven, de strategische autonomie van Europa en het borgen van de leveringszekerheid voor Europa, zijn voorspelbare en competitieve marktomstandigheden voor investeringen in de verduurzaming van de industrie cruciaal. In aanloop naar de publicatie van de Clean Industrial Deal en de Voorjaarsnota roept het Havenbedrijf, samen met internationale partners, de Europese Commissie en de Nederlandse overheid op, om het concurrentievermogen van de Europese en de Nederlandse industrie te versterken en barrières weg te nemen. Hierbij moet de focus liggen op het verstevigen van internationale ketens en industriële clusters.