DEN HAAG – In de laatste twee kwartalen van 2024 heeft de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) gecontroleerd bij veertien Explosive Detection Dogs (EDD) bedrijven. Dit zijn bedrijven die honden trainen en begeleiden om explosieven op te sporen bij bijvoorbeeld evenementen of in luchtvracht. In totaal constateerde de ILT bij elf van de veertien (79 procent) van de geïnspecteerde EDD-bedrijven tekortkomingen.
Zoals het niet hebben van de juiste vergunningen en onveilige opslag van explosieven. Om de directe veiligheidsrisico’s te beperken, sommeerde de ILT deze bedrijven om de explosieven direct op te slaan op de daartoe aangewezen locaties. De betreffende omgevingsdiensten zijn (als toezichthouder voor de opslag van explosieven) hierover geïnformeerd door de inspectie. Drie van de veertien (21 procent) van de EDD-bedrijven voldeden aan wet- en regelgeving.
Erkenningen en vergunningen
Bedrijven die met explosieven werken, moeten zich houden aan de Wet explosieven civiel gebruik (Wecg). Zo moeten zowel de bedrijven als het personeel dat kan beschikken over de explosieven en/of ermee werkt, een Wecg-erkenning hebben. Deze erkenning wordt afgegeven door de Korpschef Politietaken. Voor het transport van explosieven is een overbrengingsvergunning nodig van de gemeente die de eindbestemming is van het transport. Voor de opslag van de verschillende soorten explosieve stoffen moet gebruik worden gemaakt van een locatie waarvoor de omgevingsdienst (OD) een vergunning heeft verleend.
71 procent geen overbrengingsvergunning
Tien van de veertien (71 procent) van de gecontroleerde EDD-bedrijven bezaten niet de vereiste overbrengingsvergunning. Zonder overbrengingsvergunning kunnen er onveilige situaties ontstaan, omdat overheidsdiensten dan niet weten dat er explosieven onderweg zijn naar een bepaalde locatie. Bovendien kunnen deze locaties niet van tevoren worden getoetst op geschiktheid voor aanwezigheid en opslag van explosieven. Dit kan een direct gevaar opleveren voor de omgeving. Het vervoer van explosieven naar bijvoorbeeld een trainingslocatie mag pas weer als de EDD-bedrijven beschikken over een overbrengingsvergunning. Na de waarschuwing van de ILT beschikken bijna alle bedrijven inmiddels over een overbrengingsvergunning. De inspectie heeft daarnaast enkele gemeenten benaderd om hen te informeren over het belang en de noodzaak van deze vergunning.
64 procent geen omgevingsvergunning
De OD van de gemeente waar het EDD-bedrijf is gevestigd, bepaalt of een (potentiële) opslaglocatie aan de eisen voldoet. Nadat de OD de omgevingsvergunning voor de explosievenopslag verleent, mag het bedrijf de explosieven alleen op deze vergunde locatie opslaan. Opslag zonder vergunning betekent dat explosieven mogelijk op een onveilige plek worden opgeslagen en ook dat overheidsdiensten niet op de hoogte zijn van de opslag. De ILT constateerde dat negen van de veertien (64 procent) EDD-bedrijven geen omgevingsvergunning hadden.
Bij zes van de negen bovengenoemde bedrijven werden de explosieven niet opgeslagen op een vergunde locatie. De explosieven lagen in een kantoorruimte waar mensen werkten of in de bedrijfsauto die na werktijd in een woonwijk werd geparkeerd. Daarnaast bleek bij drie van de negen EDD-bedrijven de overeenkomst voor opslag door een externe partij alleen op papier te bestaan. Ook hier werden de explosieven opgeslagen in de bedrijfsauto of woning van de hondengeleider.
Deze bedrijven zijn door de ILT gesommeerd om de explosieven direct op te slaan op de vergunde locatie. De ILT houdt de komende tijd de vinger aan de pols bij deze negen EDD-bedrijven. De inspectie heeft de betreffende overheidsdiensten hierover geïnformeerd. Bij een hercontrole door de inspectie bleek dat alle explosieven inderdaad inmiddels waren opgeslagen op vergunde (externe) opslaglocaties.
14 procent geen Wecg-erkenning voor personeel
De explosieven hondengeleiders trainen de honden met explosieve stoffen en moeten daarom een bewijs van erkenning hebben om met (bepaalde) explosieven te mogen werken. Bij twee van de veertien EDD-bedrijven (14 procent) bleek niet iedereen de vereiste Wecg-erkenning te hebben. De bedrijven kregen hiervoor een waarschuwing en moesten binnen drie maanden ervoor zorgen dat al het personeel de erkenning had. De erkenningen bij deze twee EDD-bedrijven zijn inmiddels op orde.
Toezicht op naleving Wecg
Het naleven van de Wecg is essentieel voor de veiligheid van en controle op explosieven. Er gelden eisen voor het vervaardigen, in de handel brengen, gebruiken, opslaan en overbrengen van explosieven. Als bedrijven zich niet aan de wet- en regelgeving houden, kan dit maatschappelijke veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. De ILT ziet toe op naleving van de Wecg. In haar toezicht werkt de inspectie nauw samen met ketenpartners zoals politie en omgevingsdiensten.