TER APEL – Asielminister Marjolein Faber heeft plannen voor een proef aangekondigd om scherp toezicht te houden op veertig overlastgevende asielzoekers die weinig kans maken op een asielvergunning. Zij krijgen in eerste instantie een meldplicht opgelegd, zo is het plan. Werken ze niet mee, dan moeten ze verhuizen naar een locatie waar ze onder verscherpt toezicht komen te staan. Dergelijke maatregelen zijn omstreden.
De PVV-bewindsvrouw heeft dit voornemen aangekondigd tijdens een bezoek aan het aanmeldcentrum in Ter Apel. Later op donderdag ontmoet ze de burgemeester, wethouders en raadsleden van de gemeente Westerwolde en wil ze de plannen met hen bespreken. Op basis hiervan kan ze mogelijk nog enkele aanpassingen doen aan haar plan. Daarna informeert ze de Tweede Kamer hierover in een brief.
Het plan is volgens de minister vrijwilliger dan de eerdere proef met de procesbeschikbaarheidslocatie in Ter Apel. Met die pbl zette Fabers voorganger Eric van der Burg asielzoekers onder verscherpt toezicht vast, maar de locatie moest sluiten na een rechterlijke uitspraak van 1 maart 2024 dat een asielzoeker te veel in de vrijheid beperkt werd.
Fabers pilot begint met veertig mensen, daarna wordt toegewerkt naar de maximumcapaciteit van tachtig mensen. Overlastgevende asielzoekers uit landen die te boek staan als veilig, worden verplicht zich twee keer per dag te melden. Het idee daarachter is dat ze op en rond het aanmeldcentrum geen overlast veroorzaken en hun asielaanvraag sneller kan worden afgehandeld, omdat ze beschikbaar zijn voor het papierwerk. Die plicht zal volgens Faber niet voor juridische problemen zorgen.
Werken ze niet mee, dan worden ze geplaatst in een “prikkelarme omgeving” waar ze onder “verscherpt toezicht” staan, genaamd de verscherpt toezichtslocatie (vtl). Vanuit daar kunnen ze niet naar de rest van het terrein, wel kunnen ze de straat op. Ook krijgt iemand het voorstel mee te werken aan een intensief programma met als doel gedrag te veranderen. De deelname is volgens een woordvoerder van Faber vrijwillig, maar de asielzoeker krijgt wel het dringende advies om mee te doen. Deze vtl met intensieve begeleiding bestaat al bij het azc in Budel.
Faber onderzoekt of het juridisch mogelijk is de asielzoekers te verplaatsen naar een nog meer “vrijheidsbeperkende locatie” als de problemen aanblijven en de asielzoekers ernstige overlast veroorzaken of worden verdacht van strafbare feiten. Het zou dan gaan om een al bestaande handhaving- en toezichtlocatie voor overlastgevende asielzoekers of een gevangenis.