BRUSSEL – Nederland moet snel meer maatregelen nemen om de vervuiling van oppervlaktewateren tegen te gaan, want met het huidige beleid worden de doelen voor de waterkwaliteit vrijwel nergens gehaald. Tot dat oordeel komt de Europese Commissie in een rapport. Ook andere EU-landen moeten meer actie ondernemen om in 2027 te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water.
Volgens het rapport, dat is gebaseerd op eerdere wetenschappelijke onderzoeken, is de ecologische status van rivieren, meren en andere wateren nog nergens “goed”. De verwachting is dat in 2027 slechts 5,2 procent die status zal hebben. Het grootste deel komt niet verder dan “matig”. Dat is problematisch, want volgens wetgeving die EU-landen al een kwart eeuw geleden hebben vastgelegd, hadden de lidstaten eigenlijk al jaren aan de normen voor schoon water moeten voldoen. Die termijn is al diverse keren verlengd. De mogelijkheid om opnieuw te verlengen is nu echter “extreem beperkt”, klinkt het waarschuwend. Alleen als natuurlijke oorzaken het onmogelijk maken om te voldoen, kan nog een uitzondering worden gemaakt. Dat is meestal echter niet aan de orde.
Nederland moet “het ambitieniveau verhogen”, is de belangrijkste aanbeveling. Grote bronnen van vervuiling zijn de landbouw en de industrie. Vanuit de landbouw is er onder meer een te grote toevoer van voedingsstoffen. Als het om lozingsvergunningen voor de industrie gaat, voldoet Nederland niet aan de verplichting om die periodiek tegen het licht te houden.
In heel Europa is verandering nodig om te garanderen dat op lange termijn genoeg water beschikbaar blijft. “We hebben water te lang als oneindige bron beschouwd”, zei eurocommissaris Jessika Roswall (Milieu). Plannen waar de EU aan werkt, draaien niet alleen om het tegengaan van vervuiling, maar ook om het verkleinen van de risico’s op overstromingen en verdroging. Roswall wees erop dat in driekwart van Spanje risico op verwoestijning bestaat. Klimaatverandering maakt de waterproblemen des te urgenter.
Ook voor de voedselproductie en het concurrentievermogen van Europa is schoon water onmisbaar. “Burgers, boeren en bedrijven hebben schoon water nodig”, zei de eurocommissaris.
Hoewel in de rapportages vrij hard staat dat doelen gehaald moeten worden, zei Roswall dat ze “niet met de vinger naar landen wil wijzen”. Ze noemde de rapporten “de basis voor een dialoog” met de lidstaten.