HILVERSUM – Bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen zoals kankerverwekkende CMR-stoffen, schenden op grote schaal de Arbowet. Volgens het onderzoeksprogramma Zembla, dat hier aandacht aan besteedt in de uitzending Beroepsziekte niet erkend, houden veel bedrijven geen blootstellingsregister bij. Dit register is wettelijk verplicht en moet vastleggen aan welke stoffen werknemers worden blootgesteld en in welke mate. Deze gegevens moeten 40 jaar worden bewaard, maar dit gebeurt nauwelijks, stelt Elodie Oosterhof, projectleider bij de Arbeidsinspectie. “Werkgevers zien het risico niet,” zegt ze.
Schrikbarende cijfers
Elk jaar sterven naar schatting 3.000 mensen in Nederland door werkgerelateerde blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Nog eens 14.000 worden ziek. Ruim een miljoen werknemers komen op hun werk met deze stoffen in aanraking. Toch blijkt uit onderzoek van de Arbeidsinspectie dat slechts 16% van de grote bedrijven en slechts 3% van de kleine bedrijven een blootstellingsregister bijhoudt. Dit gebrek aan registratie maakt het voor werknemers bijna onmogelijk om later aan te tonen dat hun ziekte werkgerelateerd is, aldus FNV-advocaat Daphne van Doorn.
Lange termijn en gebrekkige controle
Een groot deel van de ziektes door gevaarlijke stoffen ontstaat pas tientallen jaren later, vaak na pensionering. Van de jaarlijkse 3.000 doden overlijdt 80% na het pensioen. Daarnaast is er weinig handhaving: slechts 33 inspecteurs moeten 100.000 bedrijven controleren. Van Doorn noemt de bezuinigingen op de Arbeidsinspectie schadelijk: “Er wordt amper gecontroleerd.”
Politieke versoepeling
Ondanks de zorgen van de Arbeidsinspectie heeft de Tweede Kamer onlangs ingestemd met een versoepeling van regels voor het mkb. FNV waarschuwt dat dit de situatie verergert. “Dit maakt het nog moeilijker om blootstelling aan gevaarlijke stoffen vast te leggen,” aldus Van Doorn.
Casus: Aluminiumfabriek Century
Bij aluminiumfabriek Century in Vlissingen werden werknemers jarenlang blootgesteld aan hoge concentraties gevaarlijke stoffen, waaronder kankerverwekkende PAK’s. Meerdere werknemers overleden mogelijk hierdoor voortijdig. De Arbeidsinspectie legde een deel van de fabriek stil vanwege “ernstig gevaar voor werknemers”. Century erkent dat er geen goede registratie was van blootstelling.
Zembla-uitzending ‘Beroepsziekte niet erkend’, zondag 22 december 2024 om 22:05 uur bij BNNVARA op NPO 2