DEN HAAG – Nederland nam tot dusver een voortrekkersrol als het gaat om steun aan Oekraïne, maar de oppositie ziet die rol langzaam maar zeker uit het zicht verdwijnen. “We zien wel dat we niet meer een van de koplopers zijn”, zei Kati Piri (GroenLinks-PvdA) tijdens een debat in de Tweede Kamer over de NAVO. Minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken) is het niet met haar eens.
Direct na de Russische inval bijna drie jaar geleden in Oekraïne nam Nederland het voortouw in de hulpverlening aan Oekraïne. Uiteindelijk gingen onder meer Nederlandse tanks, Patriot-raketten en F-16-gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne. In totaal is al voor meer dan 17 miljard euro toegezegd, waarvan ruim 10 miljard aan militaire steun, aldus Veldkamp.
Maar de Oekraïense strijdkrachten hebben het moeilijk en lijden terreinverlies. In het oosten verovert Rusland langzaam maar zeker steeds meer gebied. En de vrees is dat de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump de hulp aan Kyiv flink gaat beperken. “We weten dat Trump vanaf 20 januari in dat Witte Huis zit en dat er dan een andere situatie is”, zei Piri.
750 miljoen euro
Het kabinet is van plan in het voorjaar weer te gaan praten over nieuwe bijstand aan Oekraïne. Dat vinden onder meer GroenLinks-PvdA, D66 en het CDA te laat. Ook VVD en NSC staan niet negatief tegenover extra hulp. De grootste regeringspartij, de PVV, was altijd tegen steun aan Oekraïne en ging alleen overstag om het nieuwe kabinet mogelijk te maken.
Minister Veldkamp schaarde zich ook niet achter een voorstel van Piri om 750 miljoen euro aan militaire steun voor Kyiv, die is doorgeschoven naar volgend jaar, dit jaar nog in de Oekraïense wapenindustrie te investeren. Het is geld van Defensie en bovendien zou al een flink deel van het bedrag zijn vastgelegd, zei hij.
Onomkeerbaar pad
Als het gaat om toetreding van Oekraïne tot het Atlantische bondgenootschap ziet de oppositie eveneens weinig geestdrift. Volgens het kabinet is het land op een “onomkeerbaar pad” richting lidmaatschap, maar het wil er niet op vooruitlopen. Veldkamp is er ook geen voorstander van om al een uitnodiging te sturen, omdat enkele lidstaten nog niet zover zijn.
De coalitiepartijen zijn verdeeld over het lidmaatschap. De BBB wil “meerdere opties openhouden”, zei Henk Vermeer in het debat. Volgens hem moet dit besproken worden tijdens vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland. De PVV verklaarde eerder dat Oekraïne niet in de NAVO hoort. VVD en NSC zijn wel voorstander.