ROTTERDAM – Tijdens een actiedag op 26 maart 2025 in Rotterdam heeft de afdeling Toezicht Risicovolle Stoffen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in totaal 75 inspecties verricht. Hierbij zijn 51 overtredingen geconstateerd die variëren van lekkages en het onjuist vastzetten van de lading tot het niet beschikken over de juiste opleiding en verplichte certificaten.
Aan de actiedag deden 65 inspecteurs mee die bij hun inspecties werden ondersteund door drone-inspecteurs en inspecteurs meet-en monstername.
De ILT richt zich in haar toezicht risicovolle stoffen bijvoorbeeld op het transport van gevaarlijke stoffen, risicobedrijven, chemische risico’s en genetisch gemanipuleerde organismen. Maar ook op legionellapreventie, de productie van en handel in chemische stoffen (REACH), biociden en (precusoren voor) explosieven.
Bescherming mens en leefomgeving
“In een tijd waarin het milieu onder druk staat, de innovaties razendsnel gaan en het transport toeneemt is leven in een schone, veilige en gezonde omgeving lang niet altijd vanzelfsprekend. Wij zien toe op de naleving van verschillende (Europese) regels voor risicovolle stoffen en producten”, vertelt afdelingshoofd Paul Weststeijn.
“Bij gevaarlijke stoffen verwacht je grote zorgvuldigheid van iedereen die ermee werkt. Kleine hoeveelheden kunnen soms al gevaarlijk zijn voor mens, dier en milieu. Deze actiedag laat helaas weer zien dat ons toezicht broodnodig is.”
Inspecties binnenvaart
De ILT heeft 11 inspecties verricht bij het vervoer van gevaarlijke stoffen via de binnenvaart, waarbij negen overtredingen zijn geconstateerd en drie keer bestuursdwang is toegepast. Zo was er een schipper die met zijn droge ladingschip vier containers met gevaarlijke stoffen vervoerde, maar niet beschikte over een ADN-certificaat. Hiervoor is proces-verbaal opgemaakt. Het ADN-certificaat toont aan dat een schipper onder andere weet aan welke regels het vervoer van gevaarlijke stoffen over water moet voldoen. De vier containers zijn op last van de ILT van boord gehaald. Ook was door de vervoerder geen veiligheidsadviseur aangesteld. Deze adviseur informeert betrokkenen, stelt procedures op en analyseert incidenten. Tot slot bleek de bemanning geen ADN-opleiding te hebben gevolgd.
Inspecties zeevaart
Tijdens de actiedag zijn dertien RoRo-controles uitgevoerd. RoRo staat voor ‘Roll on-Roll off’; hierbij worden vrachtwagens (trailers) in hun geheel op een schip geplaatst en op de eindbestemming van het schip afgerold. De trailers moeten voldoen aan de gevaarlijke stoffenwetgeving voor het transport over zee. Er zijn vier overtredingen geconstateerd, waarbij drie trailers zijn stilgezet. Bij één trailer met zowel gevaarlijke als ongevaarlijke stoffen waren de ongevaarlijke stoffen niet vastgezet en ontbraken bij de gevaarlijke stoffen de verplichte etiketten aan de buitenkant.
Loszittende vracht kan door deining op zee gaan schuiven, waardoor schade ontstaat aan de lading gevaarlijke stoffen. Dit kan leiden tot lekkages, chemische reacties en bijvoorbeeld bij batterijen tot brand. Bij een incident lopen hulpverleners bovendien een groot risico als aan de buitenkant niet zichtbaar is welke gevaarlijke stoffen in de trailer staan.
Inspecties spoor
Op het spooremplacement Maasvlakte zijn 77 reservoirwagens en vijf sporen gecontroleerd maar geen overtredingen geconstateerd. Op het spooremplacement Botlek stuitte de ILT op zes reservoirwagens met druppellekkages. Eerder deze maand had de ILT deze wagens geblokkeerd, omdat er sprake was van lekkage. De ILT heeft bij al deze wagens een dogstar (afsluitdop) aan beide zijdes laten plaatsen. Daarnaast heeft de inspectie een reservoirwagen geblokkeerd waaruit ethanol lekte.
Druppellekkage bij gevaarlijke stoffen is – afgezien van een wettelijke overtreding – een risico voor mensen, dieren en het milieu. Afhankelijk van de stofeigenschappen kan dit leiden tot lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, duizeligheid, brandwonden op de huid. Bij (zeer) brandbare stoffen bestaat ook het gevaar op (plas)brand, waardoor mogelijk andere wagens worden aangestraald.
Inspecties luchtvaart
De ILT bezocht vier B-erkenninghouders, dit zijn bedrijven die het vervoer van gevaarlijke stoffen mogen aanbieden bij luchtvaartmaatschappijen. Er zijn acht overtredingen geconstateerd. Zo voerden drie van de vier bedrijven de verplichte inkomende en uitgaande controle van luchtvracht niet uit. Dit brengt het risico met zich mee dat goederen die niet voldoen aan de regelgeving in de toeleveringsketen terechtkomen. Of dat onbekend is dat de vracht gevaarlijke stoffen bevat. Bij alle bedrijven was het trainingsprogramma niet op orde. Als medewerkers niet juist zijn opgeleid voor de taken en bevoegdheden die zij hebben, bestaat het risico op het onjuist luchtvervoer van gevaarlijke stoffen.
Inspecties wegvervoer
Bij het wegvervoer gevaarlijke stoffen zijn 17 vrachtwagens gecontroleerd. Hierbij zijn bij twaalf vrachtwagens één of meerdere overtredingen geconstateerd. Dit heeft geresulteerd in zes keer een waarschuwing en zes keer een proces-verbaal. Bij vijf overtredingen ging het om het niet of onjuist vastzetten van de lading (stuwage). Als een lading gevaarlijke stoffen niet goed is vastgezet, kan de lading schuiven of vallen. Hierdoor kan de gevaarlijke stof uit de verpakking vrijkomen. Dat brengt risico’s voor de omgeving met zich mee. In één geval is geconstateerd dat een gevaarlijke stoffen aan de buitenzijde van de verpakkingen was achtergebleven. De verpakkingen waren na het vullen niet schoongemaakt. Als deze stof op de huid of in de ogen komt, kan het ernstige brandwonden veroorzaken.
Andere overtredingen zijn geconstateerd bij onder andere het onjuist of onvolledig invullen van de vervoersdocumenten, een incomplete veiligheidsuitrusting voor de chauffeur, een verlopen ADR-certificaat voor het mogen vervoeren van gevaarlijke stoffen en een verkeerde bevestiging van het oranje bord. Alle aangetroffen overtredingen zijn ter plaatse hersteld.
Inspecties explosieven
De ILT heeft drie controles verricht op de naleving van de Wet Precursoren Explosieven. Precursoren zijn grondstoffen voor het maken van explosieven. Naleving van de regels is belangrijk om het risico te beperken dat precursoren van explosieven in verkeerde handen vallen. Alle drie de geïnspecteerde bedrijven hielden zich onvoldoende aan de meld- en/of verificatieplicht. Dit kan het risico op misbruik verhogen.
Legionellacontrole
Op de actiedag kreeg één hotel in de omgeving na een legionella-inspectie een waarschuwing. In april 2024 moest dit hotel een wettelijk verplichte legionellarisicoanalyse opstellen, met daarin aanpassingen aan de drinkwaterinstallatie. Tijdens de inspectie bleek echter dat de aanpassingen nog niet waren doorgevoerd. Hierdoor kan er een verhoogd risico zijn op een legionellabesmetting. Het hotel moet de ILT binnen een week voorzien van een plan van aanpak om de reparaties uit te voeren.
Inspecties risicobedrijven
De ILT controleerde deze dag verschillende kleine bedrijven die laad- en losactiviteiten verrichten met gevaarlijke stoffen. De controle was om te zien of deze bedrijven bekend zijn met de voor hun geldende wetgeving. Ervaring leert dat kleinere bedrijven niet altijd op de hoogte zijn van de regels. Er werden echter geen overtredingen aangetroffen.
Ook is, samen met de collega’s van het team binnenvaart, een inspectie uitgevoerd bij een bedrijf in de Botlek waar al eerder overtredingen werden geconstateerd.
Ook nu constateerde de ILT meerdere overtredingen ten aanzien van het ADR en het IMDG (wet- en regelgeving voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over resp. weg en zee). De interne procedures en werkinstructies ten aanzien van aansluitend zeevervoer bleken onvolledig te zijn Dat brengt risico’s met zich mee voor (nieuwe) medewerkers die niet goed weten welke procedures moeten worden gevolgd bij het vervoer van gevaarlijke stoffen over zee.