DEN HAAG – In 2024 heeft luchthaven Schiphol de geluidsgrenswaarde bij drie handhavingspunten overschreden. Deze overschrijdingen zijn het gevolg van het vliegen volgens het Nieuwe Normen en Handhavingsstelsel (NNHS). De luchtvaartautoriteit van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT-Luchtvaartautoriteit) kan hiervoor geen maatregelen opleggen, omdat is voldaan aan de voorwaarden voor anticiperend handhaven.
Ook is vier keer afgeweken van vertrekroutes in de nacht; hiervoor ontvingen de luchtvaartmaatschappijen een waarschuwing. De ILT-Luchtvaartautoriteit legde één last onder dwangsom op aan een luchtvaartmaatschappij die drie keer binnen 1 jaar ongeoorloofd afweek van de routes voor de nacht. Dit staat in de handhavingsrapportage die de ILT-Luchtvaartautoriteit vandaag heeft gepubliceerd.
Anticiperend handhaven
Op aanwijzing van de minister van Infrastructuur en Waterstaat legt de ILT-Luchtvaartautoriteit geen maatregelen op aan de sector bij overschrijdingen van de grenswaarden in handhavingspunten als de overschrijdingen het gevolg zijn van het vliegen volgens de NNHS-regels. Het gaat om vier regels voor strikt preferentieel baangebruik.
Luchthavenverkeersbesluit
Voor Schiphol gelden normen voor geluid, het maximumaantal nachtvluchten, de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen (emissies) en de veiligheid voor de omgeving (externe veiligheid). Daarnaast gelden er regels voor het baan- en routegebruik en voor de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen op het luchtvaartterrein. Deze normen en regels staan in het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol (LVB). De ILT-Luchtvaartautoriteit controleert op de naleving van het LVB door Schiphol, Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL) en de luchtvaartmaatschappijen. Na afloop van ieder gebruiksjaar (periode 1 november tot en met 31 oktober) stelt de ILT-Luchtvaartautoriteit een handhavingsrapportage op met de resultaten van haar toezicht.
Geluid
Voor het vliegverkeer van en naar Schiphol gelden geluidsgrenswaarden voor de totale hoeveelheid geluid en voor de lokale hoeveelheid geluid in een aantal vaste handhavingspunten rondom Schiphol. In gebruiksjaar 2024 is de grenswaarde voor de geluidbelasting in handhavingspunten 19, 20 en 25 overschreden met respectievelijk 7,2 procent, 19,1 procent en 21,9 procent. Deze overschrijdingen zijn het gevolg van het vliegen volgens het NNHS. Vanwege de aanwijzing van de minister kan de ILT-Luchtvaartautoriteit hiervoor geen maatregelen opleggen. Bij alle overige handhavingspunten – ook voor de nacht – was de feitelijke geluidsbelasting lager dan de grenswaarden.
Nachtvluchten, baan- en routegebruik
Het aantal nachtvluchten door handelsverkeer was 24.941. Ten opzichte van vorig jaar is dit een toename van 1,6 procent. Het maximumaantal toegestane aantal nachtvluchten door handelsverkeer is 32.000.
In gebruiksjaar 2024 is door gezagvoerders vijf keer afgeweken van vertrekroutes voor de nacht. De betreffende luchtvaartmaatschappijen ontvingen hiervoor waarschuwingsbrieven. Aan één luchtvaartmaatschappij legde de ILT-Luchtvaartautoriteit een last onder dwangsom op, omdat deze maatschappij drie keer binnen 1 jaar ongeoorloofd afweek van de routes voor de nacht. De regels voor het routegebruik die voor LVNL gelden, zijn niet overtreden. Er is geen overtreding van de regels voor het baangebruik geconstateerd.
Emissies en externe veiligheid
Voor Schiphol gelden grenswaarden voor de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door vliegtuigen (emissies). Het gaat hierbij om relatieve normen voor koolmonoxide, stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen, zwaveldioxide en fijnstof. De uitstoot van stoffen bleef in gebruiksjaar 2024 onder de grenswaarden. Dit geldt ook voor de externe veiligheid.
Gebruik ingebouwde hulpmotoren
Het onnodig gebruik van de APU (auxiliary power unit, ingebouwde hulpmotor van een vliegtuig die op kerosine werkt) leidt tot ongewenste emissies op de luchthaven. Vermindering van het APU-gebruik komt ten goede aan de luchtkwaliteit en de gezondheid van de mensen die op de platforms werken. Volgens het LVB is Schiphol verplicht om minimaal 61 vliegtuigopstelplaatsen (VOP’s) uit te rusten met alternatieve, schonere voorzieningen voor stroom en airconditioning. Op dit moment zijn 46 VOP’s hiermee uitgerust.
De ILT-Luchtvaartautoriteit bewaakt en bevordert het volledig uitrusten van de VOP’s, zodat het APU-gebruik wordt beperkt. Daarnaast controleert zij of de gezagvoerders APU’s gebruiken conform de verplichtingen van het LVB en de APU-regels van de Aeronautical Information Publication (AIP). Dit toezicht leidde in gebruiksjaar 2024 tot twee waarschuwingen, één last onder dwangsom en twee invorderingen van een dwangsom.
Staat van de Luchtvaart
De belangrijkste resultaten van het toezicht door de ILT-Luchtvaartautoriteit op Schiphol en de vier regionale luchthavens worden ook opgenomen in de Staat van de Luchtvaart. Deze wordt in de eerste helft van dit jaar door de minister van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer aangeboden.