DEN HAAG – De Afdeling bestuursrechtspraak heeft vandaag (12 februari 2025) uitspraak gedaan in twee rechtszaken die gaan over het openbaar maken van informatie over voorvallen in de luchtvaart.
In de ene zaak gaat het om een verzoek van RTL Nieuws aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat om informatie over het neerhalen van vlucht MH17 boven Oost-Oekraïne. In de andere zaak gaat het om een verzoek van AVROTROS aan de minister om informatie over de veiligheid van vliegverkeer op Schiphol.
In beide rechtszaken stond dezelfde vraag centraal: kan deze informatie met een verzoek op de toenmalige Wet openbaarheid van bestuur (Wob) worden opgevraagd?
Nee, zo luidt het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak. De Wet luchtvaart bevat een bijzondere openbaarmakingsregeling die de toenmalige Wob opzijzet. RTL en AVROTROS kunnen niet met een beroep op de Wob verzoeken om deze informatie openbaar te maken.
Voorgeschiedenis
Deze zaken kennen een lange voorgeschiedenis. De Afdeling bestuursrechtspraak stelde het Hof van Justitie in Luxemburg in juni 2022 zogenoemde prejudiciële vragen. Zij wilde weten in welke vorm een nieuwsorganisatie informatie kan opvragen over voorvallen in de burgerluchtvaart. En of uit de Europese Verordening Voorvallen volgt dat geen enkel gegeven over gemelde voorvallen openbaar mag worden gemaakt en hoe zich dat verhoudt tot het recht op vrije meningsuiting en informatie.
Arrest van het Hof van Justitie
Het Europese Hof antwoordde in zijn arrest van januari 2024 dat de vertrouwelijkheid van informatie over incidenten en voorvallen een centraal onderdeel vormt van het stelsel van toezicht en controle dat de Europese Unie heeft ingevoerd om de luchtvaartveiligheid te verbeteren. Daarbij geldt volgens het Hof een strikte vertrouwelijkheid voor alle informatie die de nationale autoriteiten daarvoor verzamelen of opstellen. Dit brengt mee dat het niet toegestaan is om dit soort informatie beschikbaar te stellen of te gebruiken voor welk ander doel dan ook. Dit beperkt weliswaar het recht van informatie, maar die beperking is gerechtvaardigd en evenredig aan het nagestreefde doel van luchtvaartveiligheid.
Verzoeken om informatie terecht afgewezen
Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak is de bepaling in de Wet luchtvaart waarin staat dat de gegevens uit meldingen over voorvallen niet openbaar zijn, dan ook niet in strijd met de Europese Verordening.
“De bepaling geeft op juiste wijze uitvoering aan de opdracht van de Uniewetgever dat de Lidstaten de nodige maatregelen nemen om een passende vertrouwelijkheid te waarborgen van de bijzonderheden over voorvallen”, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.
De minister heeft dan ook in beide zaken de verzoeken om informatie openbaar te maken, terecht afgewezen.