DEN HAAG – De ontwikkeling van Nederlandse multinationals blijft achter bij die van buitenlandse multinationals en andere bedrijven, zo meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het aandeel van Nederlandse multinationals in het bruto binnenlands product (bbp) is gedaald van 15 procent in 2015 naar 13 procent in 2021. Tegelijkertijd nam het aantal Nederlandse multinationale ondernemingen tussen 2015 en 2022 met 2,4 procent af.
Buitenlandse multinationals domineren bbp
In 2021 waren multinationals verantwoordelijk voor 31 procent van het bbp. Het grootste deel hiervan kwam van buitenlandse multinationals, die 145 miljard euro (18 procent) bijdroegen, terwijl Nederlandse multinationals 102 miljard euro (13 procent) voor hun rekening namen. Ter vergelijking: in 2015 bedroeg het aandeel van Nederlandse multinationals in het bbp nog 15 procent. Nederlandse multinationals hebben dochterbedrijven in het buitenland, terwijl het moederbedrijf van een buitenlandse multinational in het buitenland gevestigd is.
Minder kleine Nederlandse multinationals
In 2022 waren er in Nederland 31.500 multinationals gevestigd, waarvan 11.300 Nederlandse en 20.200 buitenlandse. Samen maken zij slechts 1,3 procent uit van het totaal aantal bedrijven in Nederland. Sinds 2015 is het totale aantal bedrijven in Nederland met 41,5 procent gestegen. Het aantal buitenlandse multinationals groeide met 39,4 procent, terwijl het aantal Nederlandse multinationals met 2,4 procent daalde. Deze afname is vooral te zien bij Nederlandse multinationals met minder dan 100 werkzame personen. Bij grotere multinationals, met minstens 100 werkzame personen, nam zowel het aantal buitenlandse multinationals (28,4 procent) als het aantal Nederlandse multinationals (9,8 procent) toe.
Economische impact van multinationals
Het aandeel van multinationals in de Nederlandse loonkosten en bedrijfswinsten was in 2021 vergelijkbaar met hun aandeel in het bbp. Daarentegen was hun aandeel in de totale productiewaarde met 41 procent aanzienlijk hoger. De economische prestaties van multinationals werden geleverd met relatief weinig werkgelegenheid: 22 procent van het totaal aantal voltijdequivalenten (7,8 miljoen).
Export en werkgelegenheid
Multinationals speelden een grote rol in de export. In 2021 was 77 procent van de totale exportwaarde afkomstig van multinationals. Ook was 76 procent van de invoerwaarde toe te schrijven aan deze bedrijven. Nederlandse niet-multinationals zijn voornamelijk op de binnenlandse markt gericht, maar dragen vaak indirect bij aan de export door als toeleverancier te fungeren.
De werkgelegenheid dankzij export was het grootst bij buitenlandse multinationals, met 895.000 voltijdbanen in 2021. Niet-multinationals genereerden 808.000 voltijdbanen door export, waarvan ruim 68.000 via toelevering aan multinationals.
Conclusie
De positie van Nederlandse multinationals binnen de economie staat onder druk, terwijl buitenlandse multinationals hun invloed blijven vergroten. Het CBS benadrukt dat deze ontwikkeling gevolgen kan hebben voor de concurrentiepositie van Nederland in de mondiale economie.
