SAYLORSBURG/ISTANBUL – De omstreden Turkse geestelijke en politicus Fethullah Gülen is op 83-jarige leeftijd overleden. Familie van hem heeft dit op sociale media bekendgemaakt en ook de Turkse staatsomroep meldt zijn overlijden. Gülen die in 1999 naar de VS uitweek, verwierf miljoenen aanhangers in Turkije en elders met zijn beweging. Hij gold lange tijd als een rivaal van de Turkse president en eerdere premier Recep Tayyip Erdogan en diens partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AK).
Gülen was ook als prediker een gematigd en sociaal alternatief voor de boodschap van extremistische islamisten. Gülens beweging is wereldwijd actief geweest en zou dankzij talrijke donors vermogens hebben vergaard. Erdogan opende na een mislukte poging tot staatsgreep in 2016 de jacht op Gülen en diens aanhang, omdat zij in zijn ogen achter de bloedige couppoging zaten. Hij noemt de Gülen-beweging terroristisch.
Na de mislukte staatsgreep ontstonden ook binnen de Turkse gemeenschap in Nederland spanningen, tussen Gülens aanhangers en die van de Turkse president Erdogan. Die spanningen kwamen tot uiting in een paar demonstraties, vechtpartijen maar ook aangiftes van tientallen bedreigingen. Vanuit verschillende scholen in Rotterdam kwamen signalen dat daar mogelijk ook spanningen konden ontstaan. Het kabinet gaf aan “zeer alert” te zijn en blijven.
Hizmet-beweging
De soennitische beweging stamt uit de jaren vijftig en was eerder bondgenoot van Erdogans islamitische conservatieve politiek. Ze wordt ook de Hizmet hareketi of Gemeenschap van dienstbaarheid genoemd. Ze opereert in veel aspecten geheimzinnig met volgens critici het karakter van een sekte. Er zijn branches in talrijke landen met onder meer liefdadigheidsstichtingen, onderwijsinstellingen, klinieken, media en financiële bedrijven. In de jaren vlak voor de mislukte staatsgreep in Turkije zou de beweging goed zijn voor minstens 20 miljard dollar.
In Nederland bestaat anno 2024 nog steeds een beweging die het gedachtegoed van Gülen hoog in het vaandel heeft staan: de Hizmet-beweging. “De Hizmet-beweging verwijst naar de sociaal betrokken mensen die zich dienstbaar aan hun medemens willen opstellen en verzameld zijn rondom de ideeën van vooruitstrevende islamgeleerde Fethullah Gülen”, staat op de site.
