DEN HAAG – In de afgelopen vier jaar is een “substantieel aantal onjuistheden aangetroffen” bij uitkeringsinstantie UWV waardoor arbeidsongeschiktheidsuitkeringen van mensen te hoog of te laag zijn uitgevallen. “Ondanks de kanttekening dat het beeld nog niet volledig is kan niet uitgesloten worden dat tienduizenden uitkeringen niet correct zijn vastgesteld”, meldt minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) aan de Tweede Kamer. Dit moet rechtgezet worden, waardoor mensen alsnog geld ontvangen of mogelijk juist geld terug moeten betalen.
De hoogte van de WIA-uitkering die mensen ontvangen, is afhankelijk van de mate waarin zij arbeidsongeschikt zijn. Door de onjuiste vaststelling is in sommige gevallen slechts een klein bedrag misgelopen of te veel ontvangen. “Maar er zijn ook situaties aangetroffen waar het om een aanzienlijk bedrag per maand gaat”, erkent Van Hijum (NSC) in zijn Kamerbrief. “Dit kan mensen treffen in hun bestaanszekerheid.”
In ongeveer de helft van de gevallen viel een uitkering door de onjuiste vaststelling te hoog uit, in de andere helft van de gevallen te laag. Van Hijum kan mensen die een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen nu nog geen duidelijkheid geven. Het UWV “onderzoekt met spoed diepgaander” wat de gevolgen zijn, maar zal pas in december een completer beeld hebben. Dan zal ook duidelijk zijn wat de nodige ingrepen zijn. Als mensen geld moeten terugbetalen zal de terugvordering “zorgvuldig en op individuele basis met oog voor de menselijke maat zijn”, benadrukt Van Hijum. Het UWV voegt daaraan toe dat het uitgangspunt is dat er niet wordt teruggevorderd.
Steekproeven
In de jaren voor de coronapandemie deed UWV jaarlijks meer dan 2000 steekproeven om te controleren of bij de vaststelling van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen fouten waren gemaakt. In 2020 kon de uitkeringsinstantie “in verband met corona” hier minder medewerkers voor inzetten, schrijft Van Hijum. Toen werden maar zevenhonderd steekproeven gedaan. Ook in de jaren daarna lag het aantal steekproeven “structureel op een lager niveau” van enkele honderden. De minister geeft een extern bureau de opdracht om onderzoek te doen naar de kwaliteitscontrole.
Dat dit juist is misgegaan bij een groep mensen “die in een kwetsbare positie verkeert en afhankelijk is van de overheid voor hun bestaanszekerheid”, noemt Van Hijum “pijnlijk”. Bestaanszekerheid is juist een kernthema bij zijn partij, evenals goed bestuur bij de overheid én haar uitvoeringsorganisaties.
